Ragnar Anton Kittil Frisch
Ragnar Anton Kittil Frisch | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 3 Mart 1895 Oslo, Norveç |
| Ölüm | 31 Ocak 1973 (77 yaşında) Oslo, Norveç |
| Milliyet | Norveç |
| Ödüller | Nobel Ekonomi Ödülü (1969) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Makroiktisat |
| Çalıştığı kurumlar | Oslo Üniversitesi |
Ragnar Anton Kittil Frisch, (d. 3 Mart 1895, Oslo, Norveç - ö. 31 Ocak 1973, Oslo), Norveçli iktisatçı.
1969'da ilk defa verilen Nobel İktisat Ödülü'nü, özellikle ekonometri bilim dalının kurucusu olması nedeniyle kazanmıştır.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Ragnar Frisch okulu bitirince babasının kuyumculuk firmasında çırak olarak hayata atıldı. Ustalık brövesi alıncaya kadar Oslo Üniversitesi'nde en kısa ve en kolay bir branş olarak gördüğü iktisat bölümüne devam etti. 1919'da üniversite iktisat master diplomasını aldı. Ertesi yıl ustalık unvanı alıp babasının firmasına ortak olarak katıldı. 1920-1923'te Oslo Üniversitesi'nden bulduğu bir bursla iktisat ve matematik mezuniyet üstü çalışmaları için Fransa ve İngiltere'ye gitti. 1923'te ciddi olarak akademik kariyere girdi ve 1925'te Oslo Üniversitesi'nden matematik ve istatistik üzerinde bir doktora kazandı. Akademik kariyerde ilerlerken, 1927'de Birleşik Amerika'ya Rockefeller bursu ile gitti. 1931'de Oslo Üniversitesi'nde profesör oldu. 1932'de aynı üniversitede Rockafeller finansmani ile İktisat Enstitüsü'nü kurdu ve bu kurumun ilk araştırma direktörü olarak tayin edildi. Bu görevlerine emekliliğine kadar devam etti.
Çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Frisch, iktisadın bir modern bilim dalı olarak ortaya çıkmasının temelini sağlayanların başında geldiği kuşkusuzca söylenebilir. İktisadın matematiksel ifadesi alanında birkaç gayet çok değerli temel katkıda bulunmuştur ve yeni ekonomik kavramlara şahsen özel isimler vermiştir. 1926'da tüketim teorisini yeni-Walrasiyen matematik baza Frisch koymuştur. 1965'te üretim teorisini formalize etmiştir. 1927'de zaman serileri üzerine, 1934'te doğrusal regresyon üzerine çalışmalar yaparak, 1930'da Econometrics Society (Ekonometri Kurumu)nu Frisch kurmuş ve bu kurumun yayın organı olan Econometrica dergisinin editörlüğünü 20 yıl kendisi yapmıştır. Makro ekonomi teriminin adını 1933'te Frisch vermiştir. 1933'te ekonomik dalgalanmaları darbeyle-yayılması üzerinde yaptığı çalışmalar modern Klasik konjonktür dalgalanması teorisinin temelini sağlamaktadır. Modern devlet sosyal muhasebesi ve iktisat planlaması alanlarında ekonometrik modellemenin başrol oynamasında Frisch'in rolü çok büyüktür. 1993'te Fredrick Waugh ile birlikte tanınmış Frisch-Waugh teoremini ortaya çıkartmıştır.
Önemli yayınları
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1932: New Methods of Measuring Marginal Utility
- 1951: Mixed Linear and Quadratic Programing by the Multiplex Method
- 1956: Macroeconomics and Linear Programing
- 1970: Econometrics in the World of Today
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Nobel e-müzesinde otobiyografisi5 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Nobel Ödülü töreninde Ragnar Frisch takdimi - Nobel-winners.com websitesinde 27 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
